Nghệ Nhân Nguyễn Văn Lợi – Sứ giả văn hóa gốm Việt và hành trình chinh phục Men Raku

Trong hành trình gìn giữ và phát triển gốm Bát Tràng, nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi là một nghệ nhân tiêu biểu. Bác được biết đến như người đầu tiên chinh phục men Raku Nhật Bản tại Việt Nam. Với tư duy sáng tạo, tâm huyết với nghề bác không chỉ tạo ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc mà còn là người truyền lửa cho các thế hệ trẻ.

1. Thông tin cơ bản về Nghệ Nhân Nguyễn Văn Lợi

Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Văn Lợi thường được gọi là Nguyễn Lợi, là một trong những gương mặt tiêu biểu của làng gốm Bát Tràng. Nghệ nhân được sinh ra và lớn lên trong gia đình với truyền thống làm gốm lâu đời. 

Sau năm 1986, bác tự mở xưởng gốm riêng, không ngừng sáng tạo và thử nghiệm nhiều dòng men mới. Những sản phẩm của bác đã góp phần tạo dấu ấn riêng trong nghệ thuật gốm Bát Tràng. Với bề dày kinh nghiệm và lòng đam mê, nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi là biểu tượng tiêu biểu cho tinh thần đổi mới trong sản phẩm truyền thống.

Năm 2003, bác được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú cùng vợ là nghệ nhân Phạm Thị Châu. Trong hành trình làm nghề, nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi đã góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát triển tinh hoa gốm Việt. 

2. Người tiên phong chinh phục men Raku tại Việt Nam

Men Raku là dòng men có nguồn gốc từ Nhật Bản thế kỷ XV. Dòng men này từng được xem là bất khả thi tại Việt Nam do khác biệt về khí hậu, nguyên liệu và kỹ thuật nung. Tuy nhiên, nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi đã chinh phục thành công dòng men Raku đặc biệt này ngay trên đất Việt. Theo đó, bác đã dành 63.239 giờ nghiên cứu phối liệu, sáng tạo quy trình nung bằng tro, lá cây, giấy báo. Kết quả sau 5 năm (2015-2020) bác tạo ra hiệu ứng men độc đáo, không thể sao chép trên các sản phẩm Bát Tràng.

“Mỗi sản phẩm men Raku đều mang vẻ đẹp riêng biệt, là kết quả của đất, lửa và ngẫu nhiên – như chính hơi thở của thiên nhiên.”

3.  Sản phẩm tiêu biểu: “Lọ Hoa Men Raku”

Một trong những sản phẩm tiêu biểu của nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi là “Lọ Hoa Men Raku”. Đây là tác phẩm đã xuất sắc giành Giải Nhất tại Hội thi Sản phẩm Thủ công Mỹ nghệ năm 2020. 

Sản phẩm nổi bật bởi sự kết hợp độc đáo giữa kỹ thuật men Raku truyền thống của Nhật Bản và hoa văn Việt cổ như Phù Dung, Cúc Lê, Cúc Trần. Qua đây tạo nên một vẻ đẹp vừa cổ điển, vừa đậm chất nghệ thuật đương đại. 

Với giá trị thẩm mỹ và văn hóa cao, “Lọ Hoa Men Raku” không chỉ là một sản phẩm gốm độc đáo mà còn được mệnh danh là “sứ giả văn hóa” của gốm Việt trên trường quốc tế. Điều này góp phần khẳng định vị thế của gốm Bát Tràng trong nền mỹ thuật thủ công toàn cầu.

4. Hành trình bảo tồn và phát triển di sản gốm Bát Tràng

Cùng với vợ là nghệ nhân Phạm Thị Châu, bác Nguyễn Văn Lợi đã miệt mài khôi phục thành công nhiều dòng men cổ quý hiếm. Cụ thể như men lục, men nâu mật thời Lý và men xanh tràm thời Lê – Trần. 

Đối với bác, làm gốm không đơn thuần là kế sinh nhai mà là một hành trình gìn giữ ký ức văn hóa dân tộc. Mỗi lần vuốt đất, nung lò, bác đều gửi gắm vào đó tình yêu và sự trân trọng dành cho di sản tổ tiên. 

Bác từng chia sẻ: “Tôi không muốn chỉ làm ra một sản phẩm đẹp. Tôi muốn mỗi tác phẩm gốm đều kể một câu chuyện, một phần văn hóa của cha ông.” Chính sự tâm huyết ấy đã làm nên những tác phẩm mang hồn cốt Việt, bền vững với thời gian.

5. Đưa hình ảnh gốm Bát Tràng Việt vươn ra thế giới

Bằng tài năng và tâm huyết, nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi đã góp phần quan trọng trong việc đưa gốm Việt vươn ra thế giới. Những sản phẩm gốm mang dấu ấn của bác không chỉ dừng lại ở giá trị thủ công tinh xảo mà còn chứa đựng chiều sâu văn hóa Việt. 

Nhờ sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và sáng tạo, gốm của bác đã được xuất khẩu sang nhiều quốc gia như Canada, Anh, Hà Lan… góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam ra quốc tế. Điều này khẳng định bản sắc riêng của gốm Bát Tràng trên bản đồ thủ công mỹ nghệ toàn cầu.

Không chỉ là nghệ nhân, bác Nguyễn Văn Lợi còn là người thầy truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ. Bác dành nhiều tâm huyết trong việc đào tạo, chia sẻ bí quyết nghề và tinh thần yêu nghề cho lớp người kế cận. 

Với bác, nghề gốm không thể chỉ sống bằng sản phẩm, mà phải sống bằng tinh thần, bằng tình yêu và trách nhiệm với văn hóa dân tộc. Chính điều đó đã giúp nghề gốm Bát Tràng tiếp tục phát triển bền vững như một di sản, được bảo tồn không chỉ bằng tay nghề mà bằng cả trái tim.

• 🌐 Website: https://gomsusangtao.vn
• 📘 Fanpage: facebook.com/GOMSUSANGTAOVIETNAM
• 📱 Zalo OA: https://zalo.me/gomsusangtao
• ☎ Hotline: 0912 409 299
• 📍 Văn phòng: 06 Chế Lan Viên, P. Tây Thạnh, Q. Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh
• 🏭 Xưởng sản xuất: Làng gốm Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội